plaatje
Stoomtram Egmond-Alkmaar 1905-1934
Indexpagina
Stoomtram door de Beemster en de Schermer
Tramlijn door de Purmer en de Zuidpolder
Stoomtram door de Egmondermeer
Egmond aan Zee
Egmond aan den Hoef
Egmondermeer
Alkmaar
Materieel
De Bad-Bode
Zuiderkogge-tramlijn
De poldermolens van de Beemster
De opschepingen van de Beemster
Twintig overhalen in de Beemster?

Overbekend is dat begin twintigste eeuw een stoomtram "Bello" reed tussen Alkmaar en Bergen aan Zee. Talloos zijn de foto's, boeken en zelfs films over deze toeristenlijn.

Veel minder bekend is dat het beginpunt van de lijn in de eerste helft van zijn bestaan Egmond aan Zee was. Deze pagina's laten zien waar de stoomtram tussen Egmond en Alkmaar reed, en wat er tegenwoordig nog van de trambaan te vinden is.
Nadat eerdere tramplannen waren mislukt verenigden zich in 1897 twee tramcomités en werd op 21 december 1901 de "NV Stoomtramwegmaatschappij Egmond-Alkmaar-Bergen" opgericht in Alkmaar. De maatschappij zou twee aparte lijnen gaan aanleggen, naar Egmond aan Zee en naar Bergen, die echter wel onderling verbonden waren in Alkmaar.

De oprichters van de maatschappij waren niet van plan zelf de lijn te gaan exploiteren, maar lieten dat over aan de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, de HSM. Dat had als voordelen tegenover eigen exploitatie het medegebruik van het treinstation in Alkmaar, en dat de HSM voor het rollend materieel en personeel zorgde. Door de Raad van Toezicht op het Spoorwegwezen was bepaald dat de lijn moest aansluiten op de hoofdspoorlijn in Alkmaar, om goederenwagons van de hoofdspoorbaan op de trambaan te kunnen doorvoeren.
plaatje
In 1904 maakte Ir. A.G. den Boesterd de bestekken af en werd het werk aanbesteed. Op het Stationsplein werd een viertal sporen gelegd. Aannemer C. Hartog uit Alkmaar bouwde in Egmond aan Zee een stationsgebouw, locomotiefloods, rijtuigenloods en kolenloods, in Egmond aan den Hoef een abri, en te Alkmaar een wachterswoning, locomotiefloods, rijtuigenloods en kolenloods. Op 20 juli 1905 werden de lijnen feestelijk geopend, eerst die van de lijn naar Egmond en daarna die naar Bergen.

Vanaf 21 juli 1905 werden vanuit Alkmaar de lijnen afzonderlijk geëxploiteerd met ieder één tramstel. Een derde tramstel werd gebruikt bij grote drukte en als reserve. Beide lijnen waren enkelsporig aangelegd met de normale spoorwijdte van 1435 mm. De reistijd voor de 8,19 km naar Egmond bedroeg 27 min, er reden dagelijks 8 trams. Vanaf 1907 kon er sneller worden gereden omdat het Vereenvoudigd Lokaal Spoorwegreglement op de EAB-lijnen van toepassing werd verklaard. Voor de locomotieven was de snelheid van 35 km/h geen probleem omdat ze toch al van het lokaalspoortype waren. De reis duurde toen 20 min en er reden toen 13 trams per dag.
Highslide JS Tot 1913 vertrokken de trams naar Egmond en Bergen vanaf het stationsplein voor het treinstation. Om teveel omlopen te voorkomen, de locomotief moest immers altijd vooraan de tram rijden, werd vanuit Egmond met dezelfde tram de dienst naar Bergen gereden, en vice versa. Omdat beide bestemmingen ten westen van de spoorbaan liggen, moesten beide lijnen deze na vertrek oversteken.

Na het dempen van de achter het station liggende spoorhaven in 1912, werd op de vrijgekomen ruimte een nieuw perron gebouwd voor de stoomtrams naar Egmond, Bergen en ook Schagen via Warmenhuizen als derde bestemming.
In 1913 werd het emplacement voor het station opgebroken, met uitzondering van één spoor van de Egmonder lijn dat als losspoor tot ca. 1960 in gebruik is gebleven. Om vanaf het stationsplein het tramperron te kunnen bereiken werd een luchtbrug gebouwd. Omdat dit voor veel mensen toch te bezwaarlijk was, werd besloten een tunnel aan te leggen onder de sporen door. Deze werd op 15 april 1931 geopend.
Per 1 januari 1918 werd de complete lijn Egmond-Alkmaar-Bergen aan Zee genaast door de HSM. De tram kreeg steeds minder reizigers en goederen te vervoeren. Doordat in de twintiger jaren de wegen verhard werden, rezen de vrachtauto- en busdiensten als paddestoelen uit de grond. De advertentie hiernaast is van 1916, zie ook de pagina De Egmondsche Bad-Bode. De NS besloot in 1934 het lijngedeelte naar Egmond op te heffen, omdat er ruim ƒ 50.000,- per jaar verlies werd gedraaid. Op 7 oktober van dat jaar reed de laatste tram uit Egmond weg, daarna werden de sporen verwijderd en de baan verkocht. De tram naar Bergen aan Zee bleef met wat horten en stoten nog wel tot 1 september 1955 rijden.

Als u onderstaande rode link aanklikt, begint u bij het kopstation van Egmond aan Zee aan de rit naar Alkmaar.

plaatje

Impressum
plaatje Suggesties, oude foto's, aanvullingen, correcties?

Graag een berichtje aan Michiel Hooijberg.
plaatje Klik hier voor de Indexpagina

© 2005-2014 Michiel Hooijberg