plaatje
Zuiderkogge-tramlijn 1913-1935 -- Bovenkarspel-Grootebroek
Indexpagina
Stoomtram door de Beemster en de Schermer
Tramlijn door de Purmer en de Zuidpolder
Stoomtram door de Egmondermeer
Zuiderkogge-tramlijn
Hoorn
Schellinkhout
Wijdenes
Hem
Venhuizen
Bovenkarspel-Grootebroek
Enkhuizen
De poldermolens van de Beemster
De opschepingen van de Beemster
Twintig overhalen in de Beemster?
De meeste foto's zijn aanklikbaar voor een vergroting. Links staan de historische foto's, rechts de actuele.

plaatje

Topografische kaart 1924: de tramlijn door de Houtpolder, het Grootslag en naar station Bovenkarspel-Grootebroek.

In de gemeente Grootebroek moesten in 1910 15 perceelgedeeltes met een totale oppervlakte van ruim 3 ha onteigend worden ten behoeve van de spooraanleg. Ook moest het emplacement bij het station vanwege de nieuwe tramlijn worden vergroot.


Highslide JS

De knik in de spoorlijn net zuidelijk van de twee bruggen, was in augustus 2005 nog steeds herkenbaar aan de kromme kavelsloot. In de verte ligt Venhuizen -- De Buurt. Dit gedeelte van de trambaan werd in 1950 afgegraven. Bij de aanpassingen aan de Westfrisiaweg N307 verdween in 2018 deze sloot.

Highslide JS




Highslide JS

Voor het oversteken van de kade midden tussen Grootebroek en Venhuizen met aan de ene zijde de Wijzend en aan de andere zijde een poldersloot, werden in 1913 twee trambruggen gebouwd. Rond 1930 kwam de zuidelijke brug te vervallen omdat de kade vanaf die plaats tot Broekerhaven werd verbreed en gebruikt ten behoeve van de aanleg van de provinciale weg PW 9, en een overweg kwam ervoor in de plaats. Op een luchtfoto uit 1930 (hierboven) is nog de oude situatie zichtbaar.
De noordelijke trambrug bleef wel intact en in gebruik door wegverkeer. Op het gedeelte tussen de Wijzend en de spoorbaan werd in 1938 de Raadhuislaan aangelegd, grotendeels verhoogd om aan te sluiten op de spoordijk.

De verkeersbrug in de Raadhuislaan zag er in augustus 2005 van boven niet uit als een voormalige trambrug.

Highslide JS

Maar wie de moeite nam eronder te kijken, zag duidelijk de oorsprong als trambrug, voorzien van een veel breder betonnen brugdek. Het wegdek dat aan weerszijden uitstak buiten de fundering van de trambaan was verzakt, maar de oude trambrug zelf gaf geen krimp onder het zware vrachtverkeer!
Foto: augustus 2005.


In 2007 liet wegbeheerder Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een aannemer de weg naast de brug opbreken. Het bleek dat er onder het nieuwe gedeelte van de brug geen opsluiting zat om de grond en de fundering van de weg op zijn plaats te houden, de brug was onderloops. Daarom werd er een nieuwe damwand geplaatst naast het oude landhoofd van de trambaan, en de weg werd opnieuw opgebouwd. Dit verhielp de verzakkingen.
Informatie en foto's (5-8 maart 2007) van Fokko Niesen, technisch medewerker HHNK, 6 aug. 2009.

Highslide JS Highslide JS


Highslide JS Highslide JS


Highslide JS


In juni 2018 werd de brug vanwege de aanleg van de provinciale weg N307 gesloopt (foto's rechts en onder).

Tevens werd het aansluitende talud van de Raadhuislaan afgegraven, vanwege de omlegging daarvan met een bocht naar het westen (foto rechts onder, gezien in zuidelijke richting).

Foto's: Ko Smit, vrijwilliger Oud Stedebroec, 10 juni 2018.


Highslide JS Highslide JS




Benoorden de rotonde met de Wijzend/Stede Broecweg buigt de Raadhuislaan een stukje licht naar rechts af, precies op de plek waar de stoomtrambaan begon aan de bocht richting het oosten om langs de spoorbaan uit te komen.

Highslide JS

Op de foto van 1932 tuft de stoomtram vanuit Venhuizen in de bocht bij de Molenbuurt richting station Bovenkarspel, de tram passeert juist de brug over de Tocht. De eigen baan lag nog een eindweegs parallel met de spoorbaan Hoorn-Enkhuizen, helemaal rechts te zien. Het inrijsein staat op veilig. Vanaf het spoorstation Bovenkarspel-Grootebroek ging het dan over de hoofdlijn verder naar Enkhuizen.
Bron: "Trams en tramlijnen, stoomtrams van Wadden tot IJ", W.I. Engel en J. Kok, 1973.


Net waar bovenstaande tram ongeveer reed, ligt tegenwoordig nog het restant van één van beide brughoofden in de wallekant verscholen.
Beide foto's: Jan Windt, mei 2009.

Highslide JS Highslide JS


Uit een brief van 9 mei 1950 van Provinciale Waterstaat aan het bestuur van Polder Het Grootslag blijkt dat het [tuinders]vaarverkeer bij het polderbestuur klaagde over de trambrug over de Tocht. Aangeraden werd om de zuidelijke pijler te verwijderen en indien mogelijk de gekoppelde fundering van de hele brug te laten zitten aangezien die 1,55 m onder polderpeil lag. Indien dat niet mogelijk bleek, diende tevens de gehele fundering verwijderd te worden.
Op 1 juni 1950 deelde de bestuursvoorzitter van de polder mede dat de Heidemij het obstakel inmiddels had opgeruimd. Kosten ƒ 500, waarvan de helft ten laste van Gemeente Grootebroek en de helft ten laste van Polder Het Grootslag.
Bij de brief was een constructietekening van een deel van de brug gevoegd, behorend bij de het bestek voor de aanleg van de Zuiderkoggelijn rond 1910 en afkomstig van de Nederlandse Spoorwegen. De brug was gefundeerd op heipalen met daarop over de hele lengte van de brug houten balken (de bovengenoemde fundering). Daarop waren de beide betonnen landhoofden en gemetselde pijlers gebouwd. Opvallend is, dat het landhoofd niet op de slootlant stond maar een paar meter landinwaarts, en de eerste pijler op de slootkant. De brug zelf bestond uit stalen I-balken, en in elk geval de overspanning tussen et brughoofd en de eerste pijler volgde de bocht van de trambaan.
Ingezonden door Ko Smit, vrijwilliger Oud Stedebroec, 25 feb. 2023.

plaatje




Highslide JS

Deze KLM luchtfoto toont het in 1884 geopende station Bovenkarspel-Grootebroek en een deel van het grote emplacement. Verder is goed te zien dat de groenteveiling een doorvaartveiling is: de aanvoerders gaan met hun schuiten door het veilinggebouw heen, en leveren daarna de produkten af bij een van de loswallen van de Spoorwegen, of bij de vrachtwagen van de koper op een van de vier schiereilanden aan de overkant. Het grote aantal vrachtwagens wijst er al op dat het vervoer per spoor in dalende lijn is, het einde van het goederenvervoer per tram en trein komt in zicht! Het oude stationsgebouw werd in 1965 gesloopt.


plaatje

Op deze foto van de NS wordt de aanvoer van aardappelen naar het station Bovenkarspel-Grootebroek getoond. De loswal met schuine overkapping is dezelfde die op de luchtfoto linksonder staat.

Vanaf de veiling in Hem werden ook per tram spoorwagons aangevoerd, die vanaf hier over het hoofdspoor verder gingen.


Highslide JS

Deze foto uit 1925 toont hoe zakken met aardappelen per schuit bij de loswal worden afgeleverd om in de wagons geladen te worden. De melkbus wijst erop dat sommige tuinders ook een koetje op het land hadden lopen. Op de achtergond de vaar-veiling.

Op 4 oktober 1938 kwam hier een tuinder om het leven doordat hij door een locomotief werd geraakt terwijl hij op de spoorbaan bloemkool stond te pellen.
Bron: ANP Nieuwsbericht - 04-10-1938 - 1


Highslide JS

Op deze prentbriefkaart het inwendige van het veilinggebouw. Hier wordt juist een schuit met manden aardappels voor de klok gebracht. De afnemers hebben prima zicht op de handel!


Highslide JS

In de tijd dat de tuinders nog geen motor in hun schuit hadden, was het uitgestrekte vaargebied in De Streek bereikbaar per zeilschuit. Hier Joost Franken met zijn gezin in de schuit rond 1915.


Verder naar Enkhuizen

Impressum
plaatje Klik hier voor de Indexpagina

© 2005-2014 Michiel Hooijberg